De Romeinen hadden veel goden. Bovenaan stonden de 12 Olympische goden met Jupiter en Juno als hun aanvoerders.
Daarnaast aanbaden de Romeinen tal van huisgoden, natuurgoden en andere mindere goden.
Er kwamen ook steeds nieuwe bij uit gebieden die de Romeinen hadden veroverd.
Hier vind je een overzicht van de Romeinse goden en de kenmerken die ze hadden.
- Jupiter - beschermer van Rome
- Juno - godin van de vrouw
- Minerva - godin van wijsheid en kunst
- Mars - Romeinse oorlogsgod
- Neptunus - god van de zee en paarden
- Ceres - Romeinse godin van de landbouw
- Mercurius - god van handel en snelheid
- Diana - godin van de jacht en de maan
- Apollo - god van muziek, kunst en genezing
- Bacchus - Romeinse god van wijn en dronkenschap
- Venus - godin van liefde en schoonheid
- Vulcanus - god van smeden en vulkanen
De Romeinse religie bestond uit ontelbare persoonlijke goden, die het leven, het geluk en de welvaart van individuele Romeinen konden maken of breken.
De goden van het gezin, de goden van het huis, de goden van de landbouw en het werk vormden de basis van het dagelijks leven van de Romeinen, die hen aanbaden en elke dag offers brachten.
Na verloop van tijd namen de Romeinen de 12 Olympische en dus Griekse goden op in hun eigen religieuze praktijken. De goden kregen Romeinse namen, maar veel van hun mythologie en religieuze functie werd overgenomen uit het oude Griekenland.
De zogenaamde 'publieke' goden hadden verschillende functies en beschermden de Romeinse samenleving. Er werden tempels voor hen gebouwd en de 12 belangrijkste Romeinse goden werden aanbeden tijdens verschillende religieuze festivals.
De Romeinen waren behoorlijk tolerant ten opzichte van andere religies in hun rijk. Bovendien beschouwden ze de exotische goden die ze tijdens hun veroveringen tegenkwamen als varianten van de Romeinse goden die ze thuis al aanbaden.
Dit betekende dat goden als Mithras en Cybele werden getolereerd en zich geleidelijk vestigden onder de inwoners van de Eeuwige Stad.
Jupiter - beschermer van Rome
De opperste Romeinse god trouwde met zijn zus.
De Romeinen hadden verschillende goden, maar geen van hen was zo machtig als de oppergod Jupiter.
Jupiter stond ook bekend als de god van de donder omdat hij het weer beheerste met bliksem als wapen, net als zijn Griekse tegenhanger Zeus.
Samen met zijn vrouw Juno en hun dochter Minerva werd Jupiter aanbeden in een tempel op het Capitool in het oude Rome.
Hier aanbaden boeren het standbeeld van Jupiter en riepen om regen voor hun akkers, en ambtenaren brachten hun politieke stem uit. Romeinse generaals en soldaten brachten offers in de vorm van ossen of geiten in de hoop dat Jupiter hen een militaire overwinning zou bezorgen.
Symbool van het machtige Rome
Het lot van het hele Romeinse rijk lag in de goddelijke handen van Jupiter. Het was het symbool van militaire en politieke supermacht en werd vereerd in het hele rijk.
Zoals de Romeinse dichter Ovidius schreef: "Jupiter zit bovenop zijn kasteel en kijkt neer op de wereld, overal ontmoet de kracht van de Romeinen zijn onderzoekende blik."
Maar het zou in de buurt zijn gekomen als de opperste Romeinse god die status nooit had bereikt.
Jupiters vader verslond zijn kinderen.
Volgens de Romeinse mythologie was Jupiters vader Saturnus bang dat een van zijn zes zonen hem zou omverwerpen en de macht zou grijpen.
Dus verslond hij ze, op één na allemaal. Jupiter werd verborgen door de vrouw van Saturnus, Rhea.
In plaats daarvan gaf ze hem een steen gewikkeld in een babyhanddoek. Toen Jupiter volwassen werd, gaf hij zijn vader een braakmiddel, waardoor alle vijf de kinderen weer moesten overgeven.
Jupiter en zijn vijf broers en zussen, Neptunus, Pluto, Vesta, Ceres en Juno, versloegen hun vader en verdeelden het universum onder elkaar, met Jupiter als de oppergod.
Jupiter trouwde met zijn zus Juno en samen brachten ze veel van de belangrijkste Romeinse goden voort, waaronder Minerva (de godin van de wijsheid) en Mars (de god van de oorlog).
Meer weten over de 12 Olympische goden? Hier vind je alle +1. Een van de 12 Griekse goden werd vervangen door Dionysus.
Geen knoopjes aan de riem.
Net als haar Griekse tegenhanger Hera was Juno de godin van de vruchtbaarheid en de beschermgodin van de vrouw, vooral tijdens de zwangerschap; toen heette ze Lucina.
Wanneer zwangere vrouwen in het Romeinse rijk tot Lucina baden voor een veilige bevalling, mochten ze geen armbanden of ringen dragen, of knopen aan hun riem. Het idee was dat de knoop of ring hun gebeden tot de godin zou onderbreken.
Als vrouw van Jupiter was Juno de hoogste godin in de Romeinse mythologie. Daarom werd het zeer aanbeden.
Naast de tempel op de Capitolijnse heuvel in Rome, die ze deelde met Jupiter en Minerva, waren er in het hele Romeinse rijk tempels die uitsluitend aan Juno waren gewijd.
Juno verdreef de Galliërs met behulp van ganzen.
In het bovenste noordoostelijke deel van het Capitool bouwden de Romeinen het in 344 voor Christus. een tempel voor Juno.
Hier werd ze aanbeden onder de naam Moneta, wat betekent "degene die waarschuwt".
In 387 v.Chr. de Galliërs probeerden het Capitool onder dekking van de nacht in te nemen.
De Galliërs hadden de Romeinse waakhonden uitgeschakeld, maar één ding waren ze vergeten: een zwerm ganzen in de tempel. De ganzen begonnen te gillen, waardoor het garnizoen wakker werd en de vijand verdreef.
Ganzen werden beschouwd als een verlengstuk van Juno, die Rome redde door ganzen als goddelijke woordvoerder te gebruiken.
Er waren ook verschillende Romeinse festivals gewijd aan de godin Juno. Het belangrijkste festival, de Matronalia, werd gevierd op 1 maart. Alleen vrouwen en meisjes mochten meedoen.
Meer weten over de 12 Olympische goden? Hier vind je alle +1. Een van de 12 Griekse goden werd vervangen door Dionysus.
Gemaskerde kunstenaars vereerden de godin Minerva met drank
Samen met Jupiter en Juno vormde de godin Minerva de zogenaamde Capitolijnse Trias, de 3 belangrijkste goden uit de Romeinse mythologie.
Kennis, kunst en wijsheid waren het domein van Minerva, en daarom werd ze beschouwd als de beschermgodin van kunstenaars, leraren, studenten, artsen en ambachtslieden.
Minerva is gebaseerd op de Griekse godin Athena, maar heeft weinig van Athena's krijgshaftige kwaliteiten geërfd.
De godin werd aanbeden tijdens een vijfdaags festival van 18 tot 22 maart. De artiesten en muzikanten van Rome zetten maskers op, verzamelden zich voor de Tempel van Minerva en werden dronken.
minerva's uil
Minerva werd vaak afgebeeld met een uil. De godin en vooral haar uil worden nog steeds gebruikt als symbool van wijsheid en intelligentie.
De Duitse filosoof Georg Wilhelm Friedrich Hegel gebruikte de uil van Minerva als metafoor voor een filosofisch probleem. Hij schreef:
"Minerva's uil vliegt alleen als het donker wordt."
Daarmee bedoelde hij dat de geschiedenis pas duidelijk en begrijpelijk is als ze omgekeerd is. We interpreteren de geschiedenis alleen achteraf, vanuit de ideeën en moraal van onze tijd.
De soldaten van Rome waren zonen van de oorlogsgod.
Zonder de oorlogsgod Mars zou het Romeinse rijk nooit hebben bestaan, als de legende over de stichting van Rome waar is.
Volgens de mythologie is Rome gesticht door de tweelingbroers Romulus en Remus; zonen van de Vestaalse maagd Rhea, die werd verkracht door Mars.
Romulus en Remus werden in een kribbe in de Tiber gegooid, maar een wolf redde hen en voedde de kinderen op.
Later stichtten ze Rome, maar Romulus doodde zijn broer tijdens een gevecht en werd de eerste koning van Rome.
De Romeinen hielden van dit verhaal omdat ze afstammelingen waren van de oorlogsgod Mars. Mars was ook de beschermgod van Rome en het Romeinse leger.
Hij had zijn eigen tempel op het Forum Augustus, die vaak door Romeinse soldaten werd bezocht.
Het Romeinse leger had zelfs een trainingscentrum gewijd aan de god van de oorlog: de Campus Martius. Hier woonden en studeerden de soldaten van Rome.
Op Campus Martius werden ook paardenraces gehouden, tegen een twijfelachtige prijs. Het winnende paard werd onthoofd als offer aan Mars.
De maand maart is vernoemd naar Mars. Dit was de eerste maand van de oude Romeinse kalender. Dat komt omdat Mars een soort dubbele rol had.
Want hij was niet alleen de god van de oorlog, maar ook van de lente en de vruchtbaarheid, en de gewassen werden in maart gezaaid.
De Romeinse god Mars is geïnspireerd door de bloeddorstige en moordzuchtige Griekse oorlogsgod Ares, maar in de Romeinse mythologie speelt Mars een meer positieve rol.
Lees ook:Alles over het Colosseum: de bloedigste speeltuin van het Romeinse Rijk
Rusine, Jugatinus, Wallonië, Cybele in rust
Voordat de Romeinen de Griekse goden onder de knie kregen, zagen ze ze niet als mensachtige wezens, maar als onzichtbare natuurkrachten.
Deze 'speciale goden' werden lang voor de opkomst van het Romeinse rijk door de Italiaanse boeren aanbeden. Ze associeerden de goden met de seizoenen, natuurverschijnselen en bepaalde beroepen en ambachten, en vooral met landbouw.
De Romeinen konden zich de natuur, de seizoenen, planten of oogsten niet voorstellen zonder goddelijke macht.
De oude Romeinse religie had dus geen theoretische basis, maar kreeg een ondefinieerbare kracht:God– die het dagelijkse bestaan van Italiaanse boeren moest beschermen.
Het levensonderhoud van boeren hing af van de oogst, daarom waren er goden voor alle aspecten van de landbouw.
De godin Rusina zorgde voor de aarde. Jugatinus voor de bergen en Vallonia voor de valleien. De godin Seia zorgde voor de korrels van de aarde. Toen het graan boven de grond kwam, nam de godin Segesta het over. Proserpinsa was de godin van de eerste bladeren en spruiten van het graan, Volutina was de godin van de bladeren, Hostilina van de eerste aren, Flora van de knoppen, Lacturtia van de bloemen.
Toen Rome een echte macht werd, nam de invoer van Griekse goden toe en werden veel oude Romeinse goden vervangen door de Griekse goden van Olympus.
De Romeinen brachten ook goden mee uit andere landen en gebieden die ze hadden veroverd. Dit zijn verschillende goden die van de Romeinen een verblijfsvergunning kregen.
Als je op zoek bent naar een lijst van bijna alle Romeinse goden (inclusief minder belangrijke), dan vind je die hier.hier.
Cybele
Cybele was een Frygische godin die leefde in de 3e eeuw voor Christus. het werd door de Romeinen aangenomen onder de naam Magna Mater - de Moedergodin of Grote Moeder. Frygië was ongeveer waar Anatolië nu is, in het huidige Turkije. Als Romeinse godin werd Cybele aanbeden als vruchtbaarheidsgodin. Ze werd aanbeden in extatische en seksuele rituelen die de Romeinen soms te ver gingen, die de cultus daarom probeerden te beteugelen.
isis
De Egyptische godin Isis verscheen in de 1e eeuw voor Christus. geur. Ze werd aanbeden in de mysterieuze rituelen van een mystieke religie. Isis werd onder meer geassocieerd met reizen, de zee en geluk.
mitra
Mithras was de Indo-Iraanse god van de zon en het licht. In de 2e en 3e eeuw na Christus. het werd populair in Rome en in het hele Romeinse rijk.
De matrozen waren bang voor de god van de zee
Romeinse zeelieden hadden veel respect voor de Romeinse god Neptunus.
Omdat hij de heerser van de zee was, en als hij boos was, kon hij grote golven maken met zijn drietand en schepen laten zinken.
Neptunus is de Romeinse versie van de Griekse god Poseidon en werd rond 399 voor Christus voor het eerst aanbeden door de Romeinen.
De god van de zee had zijn eigen tempel in Rome, in het Circus Flaminius, waar Romeinse zeelieden vroeger dierenoffers brachten in de hoop dat Neptunus hen zou beschermen tegen zeestormen.
In tegenstelling tot zijn Griekse tegenhanger heerste Neptunus niet alleen over het zoute water van de oceanen, maar ook over rivieren en bronnen.
Neptunus was de broer van Jupiter en Pluto. Ook zijn gespierde lichaam en borstelige baard verwijzen naar Jupiter.
Ceres - Romeinse godin van de landbouw
Godin van de landbouw beschermde de rechten van vrouwen
Voordat het Romeinse rijk de grootste militaire macht ter wereld werd, kwamen de inkomsten uitsluitend uit landbouw en veeteelt. Daarom was de godin Ceres een van de belangrijkste religieuze figuren in het oude Rome.
Ceres was de godin van de landbouw, de landbouw en het brood. Ze werd vaak afgebeeld met een korenkroon op haar hoofd, een fakkel en een mand vol tarwe.
Later werd ze ook een vruchtbaarheidsgodin die werd aanbeden tijdens Ambarvalia, een festival in mei.
In de derde eeuw voor Christus de Romeinen organiseerden een nieuw festival ter ere van Ceres, de Cerealia, dat plaatsvond van 12 tot 19 april.
Ceres werd vooral vereerd door de lagere lagen van de samenleving, de gewone mensen, die vaak afhankelijk waren van de landbouw.
In haar positie als godin van de vruchtbaarheid beschermde Ceres ook de rechten van getrouwde vrouwen.
Volgens het oude Romeinse recht kon een man alleen scheiden als zijn vrouw overspel had gepleegd of hem probeerde te vergiftigen.
Als ze hier niet schuldig aan was en haar man haar ontsloeg, moest ze de helft van haar bezit als boetedoening aan de tempel van Ceres schenken.
Hoewel de cultus van Ceres tot het verleden behoort, leeft de naam van deze godin voort. Zo zijn er verschillende brouwerijen naar hem vernoemd, is er een dwergplaneet naar Ceres vernoemd en is het Engelse woord voor ontbijtgranen,granenHet heeft jouw naam.
De god van de handel zat in de eerste munten
In 495 v.Chr. een van de oudste tempels in Rome werd gebouwd voor de god Mercurius. Net als de Griekse Hermes was Mercurius de god van handel en winst.
De tempel was een plaats waar goederen werden gekocht en verkocht en fungeerde waarschijnlijk ook als een vroege versie van een bank of beurs.
De tempel lag buiten de stadsgrenzen, waar handel werd gedreven met buitenlandse kooplieden.
De handel vond plaats op een markt buiten een van de stadspoorten, en toen Rome rond de 4e eeuw voor Christus was. Bij de introductie van munten drong de god Mercurius natuurlijk aan op dit nieuwe betaalmiddel.
Maar Mercurius was niet alleen de god van de handel. Hij was ook de boodschapper van de goden, wat betekende dat hij de doden naar de onderwereld begeleidde.
Mercurius was ook de god van de snelheid, zoals blijkt uit de vleugels aan zijn voeten en helm. Later werd de planeet Mercurius vernoemd naar de Romeinse god omdat hij een zeer snelle baan rond de zon heeft.
In het Engels noemde de god ook het metaal kwik (Mercurio), dat de alchemisten in hun mysterieuze laboratoria rond 400 n. hij probeerde het tot ver in de middeleeuwen in goud te veranderen.
Romeinse godinspiratie voor Kerstmis
Voordat Jupiter de oppergod van de Romeinen werd, regeerde zijn vader Saturnus.
Saturnus is de Romeinse versie van de Griekse Titan Kronos, en in de Romeinse literatuur is Saturnus de heerser van de Gouden Eeuw, toen de mens in harmonie met de natuur leefde.
De Romeinse dichter Ovidius beschreef dit mythologische tijdperk: "De gouden eeuw was de eerste, en zonder wetten en staatsmacht, de goede, de waarheid, de rechtse links op zichzelf."
De Romeinen eerden Saturnus op 17 december met een carnavalsfeest genaamd Saturnalia. Later duurde het feest zeven dagen.
Het begon met een processie onder leiding van een 'koning': een persoon van lage afkomst die zich daarmee aan het hoofd van de samenleving plaatste.
Na de processie barstte het feest los in de straten van Rome, waar Romeinen van alle rangen en standen elkaar "de lo Saturnalia" wensten, wat "gelukkige Saturnalia" betekent.
Winkels en scholen werden gesloten en geschenken zoals bestek, kaarsen en kinderpoppen werden uitgewisseld.
Saturnalia deed denken aan carnaval; een deel van het plezier was een andere rol op zich nemen. Volgens bronnen verkleedden de meesters zich als slaven en vice versa.
De slaven lieten zich bedienen door hun meesters en schreeuwden respectloos tegen hen als onderdeel van het spel.
Deze rituele rolomkering kan ook hebben gediend als een soort "uitlaatklep" voor ontevreden slaven in de strikt hiërarchische Romeinse samenleving.
Toen het Romeinse rijk halverwege de derde eeuw christelijk werd, vierden ook veel christenen deze heidense feestdagen. Daarom denken historici dat belangrijke elementen van Kerstmis afkomstig zijn van het Romeinse decemberfeest.
Lees ook:12 dingen die je niet wist over gladiatoren
De vrouwen baden tot de maangodin voor de kinderen.
Buiten Rome, in een heilig bos genaamd Aricia, ligt het meer van Nemi. Het meer ligt in de krater van een vulkaan en wordt omgeven door oude gebouwen. Hier aanbad de Romeinse lagere klasse eeuwenlang de godin Diana.
Diana betekent 'de stralende' en was de godin van de maan, de jacht en de natuur. Bekend om haar schoonheid, wordt Diana afgebeeld met een pijl, boog en jachtmes, net als haar Griekse tegenhanger, Artemis.
De cultus van Diana was wijdverspreid in Rome en daarbuiten. Het grootste heiligdom van de godin bevond zich aan het Nemi-meer.
Dit heiligdom was enorm groot en bestond uit terrassen op verschillende plateaus en zelfs een kuuroord en hotel voor pelgrims.
De hoofdtempel bevond zich op het laagste terras.
Diana werd uiteindelijk ook een vruchtbaarheidsgodin, zoals blijkt uit archeologische vondsten in het heiligdom buiten Rome.
Er werden terracotta beeldjes gevonden van moeders met baby's, fallussymbolen en afbeeldingen van vrouwelijke genitaliën.
De vondsten dateren van rond 600 voor Christus. en bevatten inscripties van vrouwen die de godin om hulp vragen om een kind te krijgen.
Later kreeg Diana haar eigen tempel op de Aventijn in Rome, waar grote dieren zoals ossen werden geofferd aan de godin.
Apollo was de beschermgod van keizer Augustus.
De Griekse god Apollo werd geboren in de 4e eeuw voor Christus. geïntroduceerd in Rome. Hij was de god van muziek, kunst, orakels en medicijnen.
In Homerus' 'Illias' is Apollo ook de god van de pest, die ziekten verspreidt maar ook voorkomt.
In 431 v.Chr. C., kort na een epidemie van dodelijke pest, wijdden de Romeinen een tempel aan de god. Apollo kreeg ook de bijnaam 'Medicus' vanwege zijn helende eigenschappen.
In 212 v.Chr. de Romeinen introduceerden een festival voor Apollo, genaamd Ludi Apollinares, dat begon op 5 juli en duurde tot 13 juli.
Maar pas in de tijd van keizer Augustus, rond het jaar 0, begon de god een rol van betekenis te spelen.
Voordat Augustus keizer van Rome werd, heette hij Octavianus. Onder die naam won hij een zeeslag tegen zijn rivaal Marcus Antonius, die net als Octavianus na de dood van Caesar alleenheerser van Rome wilde worden.
Na deze overwinning nam Octavio de macht over en in het jaar 27 a. hij kreeg de bijnaam Augustus - "de Verhevene".
Augustus beschouwde Apollo als zijn beschermgod, en een van de eerste dingen die hij als absolute keizer van Rome deed, was het bouwen van een tempel voor Apollo op de Palatijn.
De tempel werd gebouwd op het privébezit van de keizer. Daarom denken historici dat de tempel vooral door de hogere klasse werd bezocht.
Drinken op feestjes leidde tot de doodstraf.
Bacchus was de Romeinse god van wijn, dronkenschap en extase. Bacchus was het Romeinse equivalent van Dionysus.
Volgens de mythe werd Dionysus geboren uit de dij van Zeus en opgevoed door nimfen en saters zodat hij mensen kon leren wijn te maken en te drinken.
In het oude Griekenland werd Dionysus aanbeden door een hechte gemeenschap van 'mainads'. De Mainads waren vrouwen die de god aanbaden tijdens nachtelijke feesten in het bos, met kreten en liederen die hen in extase brachten.
Toen Dionisio aan het begin van de II eeuw a. naar Rome kwam onder de naam Bacchus, mochten ook mannen de god aanbidden.
Dit deden ze door dronken te worden en rare dingen te doen. Een van de rituelen bestond erin brandende fakkels in het water van de Tiber te plaatsen en ze er weer uit te halen zonder dat de fakkels uitgaan, zo gaat de mythe.
Het ritueel ging gepaard met muziek en extatisch gedrag van leden van de sekte, bijvoorbeeld allerlei seksuele uitspattingen.
Maar niet iedereen in Rome was opgetogen over het gedrag van de sekte.
Zijn wilde en losbandige gedrag joeg de inwoners van de stad en de senaat angst aan, en in 186 v.Chr. de cultus van Bacchus werd in heel Italië verboden. In het ergste geval was de straf de dood.
"Geen Romeins staatsburger, lid van de Latijnse Liga, of bondgenoot mag Bacchus' festiviteiten bijwonen, tenzij geautoriseerd door de Senaat...) beslissing van de Senaat.
Caesar beweerde een afstammeling van Venus te zijn.
De Romeinse godin Venus werd oorspronkelijk geassocieerd met vruchtbaarheid en tuinen, maar nam later de trekken aan van haar Griekse tegenhanger, Aphrodite; dat wil zeggen, liefde en schoonheid.
Venus was de godin van de mannelijke en vrouwelijke seksualiteit en volgens de legende was ze zo mooi dat haar eigen vader, Jupiter, haar probeerde te verleiden.
Toen ze zijn avances weigerde, dwong Jupiter haar te trouwen met de lelijke god van het vuur, Vulcanus.
Venus was ontevreden over haar vreselijke echtgenoot en had veel minnaars, sterfelijk en onsterfelijk.
Bijvoorbeeld de knappe sterfelijke Adonis en de oorlogsgod Mars, met wie ze een zoon had - Cupido.
In de Romeinse mythologie werd Cupido het symbool van de liefde die zijn pijlen gebruikt om mensen verliefd te laten worden.
De eerste tempel van Venus in Rome werd rond 295 voor Christus gebouwd. gebouwd op de Aventijn. Blijkbaar werd de tempel gefinancierd met de boetes die Romeinse vrouwen kregen voor "seksuele uitspattingen".
De Romeinse keizer Julius Caesar was ervan overtuigd dat hij een afstammeling was van de godin Venus en Astyanax, de zoon van de Trojaanse held Aeneas, die op zijn beurt een voorvader was van de stichter van Rome, Romulus.
En dus was het Caesars goddelijk recht om Rome te regeren.
God van vuur genaamd vulkanen
Vulcan was de heerser van al het vuur op aarde.
Volgens de mythe leefde hij onder het eiland Vulcano, ten noorden van Sicilië. Hier maakte hij de wapens en juwelen van de goden. Daarom werd Vulcan ook de god van de smeden.
Elke keer dat Vulcano in zijn smidse werkte, barstte de vulkaan uit. Vulcanus ging ook regelmatig naar andere vulkanen, waardoor deze ook uitbarsten.
Daarom zijn deze vuurspuwende bergen genoemd naar de Romeinse god van het vuur.
Vulcans tempels lagen buiten de steden en deze heiligdommen waren bescheiden om zijn vernietigende kracht te matigen.
Tijdens het Vulcanalia-festival gooiden de mensen van Rome levende vissen in het offervuur, vermoedelijk om het vuur een deel van het tegenovergestelde element (water) te laten verteren en de vernietigende kracht ervan te verzwakken.